Rhizarthrose, of artrose van de duim, is een gewrichtsaandoening die zich vaak geleidelijk ontwikkelt, soms onopgemerkt.
In de eerste fasen zijn de tekenen subtiel, onregelmatig, en kunnen ze gemakkelijk worden toegeschreven aan eenvoudige vermoeidheid van de hand.
Toch kunnen bepaalde symptomen een waarschuwing zijn. Het herkennen van deze eerste tekenen helpt om de werking van het aangetaste gewricht – het trapeziometacarpale gewricht – beter te begrijpen en vroegtijdig actie te ondernemen om de beweeglijkheid van de duim zo goed mogelijk te behouden. Dit is een belangrijke stap om rhizartrose te begrijpen en de gevolgen ervan in het dagelijks leven te anticiperen.
Mechanische pijn aan de basis van de duim
Het meest voorkomende symptoom in het begin van de ziekte is gelokaliseerde pijn aan de basis van de duim, vaak uitgelokt door het gebruik van de hand.
We spreken van mechanische pijn: deze treedt op bij inspanning, vooral bij bewegingen zoals knijpen, draaien of vastgrijpen.
De pijn kan optreden bij het draaien van een sleutel, het openen van een fles, het openen van een pot of het dragen van een tas. Deze pijn is aanvankelijk intermitterend, verdwijnt in rust, maar komt na verloop van tijd regelmatiger terug.
Zelfs als de pijn mild blijft, verdient herhaalde pijn op dezelfde plaats aandacht, omdat het vaak het eerste teken is van rhizartrose.
Hinder bij dagelijkse handelingen
Geleidelijk worden bepaalde bewegingen minder vloeiend.
De duim lijkt minder precies, trager, of zelfs “zwak”. Dagelijkse activiteiten zoals schrijven, koken, knopen dichtmaken of een muis gebruiken, vereisen meer inspanning dan voorheen.
Deze functionele hinder kan zich uiten als:
In sommige gevallen gaat deze hinder zelfs vooraf aan het zich ontwikkelen van de pijn.
Tijdelijke stijfheid van de duim
De duim kan ook stijfheid vertonen bij het ontwaken of na een periode van inactiviteit, met het gevoel van een “roestige duim”.
Deze sensatie, hoewel tijdelijk, kan wijzen op een beginnend gewrichtsprobleem.
Dit type stijfheid duurt meestal enkele minuten en vermindert met beweging.
Het wordt soms over het hoofd gezien, maar is een frequent teken in de vroege stadia van artrose.
Gewrichtsgeluiden: met voorzichtigheid te interpreteren
Sommige mensen nemen krakende geluiden, klikken of wrijvingen waar in het duimgewricht.
Dit fenomeen van crepitatie kan optreden tijdens bewegingen maar is niet specifiek voor artrose: het kan bestaan zonder pathologie, of daarentegen gepaard gaan met gewrichtsaandoeningen.
De aanwezigheid van geïsoleerde crepitaties is dus niet voldoende om rhizartrose te vermoeden.
Alleen de combinatie met andere symptomen (pijn, ongemak, stijfheid…) kan een medisch advies rechtvaardigen.
Tekenen van ontsteking: roodheid, warmte, zwelling
Soms begint rhizartrose met of gaat gepaard met ontstekingsopstoten, met:
Hierbij is het essentieel om snel een arts te raadplegen om andere oorzaken uit te sluiten, zoals inflammatoire artritis (jicht, chondrocalcinose, reumatoïde artritis…) of een gewrichtsinfectie.
Andere subtiele tekenen om in de gaten te houden
Sommige mensen merken veranderingen in het voorkomen of de houding van de duim.
De duim kan zich als volgt voordoen:
Deze tekenen zijn vaak subtiel maar kunnen wijzen op een beginnende aandoening.
Moet je bij de eerste symptomen een arts raadplegen?
Ja, als deze symptomen terugkerend worden, je activiteiten beperken, of verergeren ondanks rust, is het raadzaam om dit te bespreken met een zorgverlener.
Een klinisch onderzoek kan leiden tot de diagnose van rhizartrose. Een röntgenfoto kan vervolgens de gewrichtsaandoening bevestigen of leiden tot een differentiële diagnose (een aandoening die op artrose lijkt maar een andere aanpak vereist).
Voor meer informatie, ontdek onze pagina over de diagnose van rhizartrose.
