Rhizartrose, ook wel duimartrose genoemd, is een degeneratieve aandoening die het gewricht aan de basis van de duim (trapeziometacarpaal gewricht) aantast.

Zoals uitgelegd op de pagina over rhizartrose, ontwikkelt het zich langzaam en veroorzaakt het pijn, krachtverlies en functioneel ongemak.

Hoewel het vaak maar aan één kant begint, kan het zich uitbreiden en geleidelijk beide handen aantasten. Dit staat bekend als bilaterale rhizartrose. Deze specifieke vorm begrijpen helpt ons om beter te anticiperen op de gevolgen in het dagelijks leven en om de juiste behandeling in te stellen.

Wanneer spreken we van bilaterale rhizartrose?

Bilaterale rhizartrose treedt op wanneer beide duimen tegelijk of op verschillende tijdstippen zijn aangetast. Kraakbeenslijtage kan zich geruisloos ontwikkelen, waarbij de eerste symptomen asymmetrisch optreden: een pijnlijkere duim, meer stijfheid aan één kant.

Deze vorm komt voor bij ongeveer een derde tot de helft van de mensen met rhizartrose. Het komt vaker voor bij vrouwen die hun handen intensief gebruiken (repetitieve bewegingen, lasten dragen…) of die bepaalde risicofactoren hebben: familiegeschiedenis, hyperlaxiteit, gewrichtsafwijkingen…

Wat zijn de tekenen van bilaterale rhizartrose?

De symptomen zijn vergelijkbaar met die van een unilaterale vorm, maar worden in beide handen gevoeld, soms met verschillende intensiteit:

  • Pijn aan de basis van de duim, die kan uitstralen naar de pols;

  • Stijfheid, vooral ’s ochtends of na een periode van inactiviteit;

  • Krachtverlies in de pincetgreep (een pot openen, schrijven, knopen vastmaken wordt moeilijk);

  • Toenemend ongemak bij fijne of langdurige bewegingen;

  • Soms zichtbare misvorming van het gewricht aan de basis van de duim.

Als beide duimen aangetast zijn, wordt de autonomie nog verder aangetast. Simpele handelingen zoals je haar doen, koken of een tas dragen kunnen complex worden.

Deze symptomen komen overeen met deze beschreven op de pagina Wat zijn de eerste symptomen?

Hoe bevestig je de diagnose?

De diagnose is gebaseerd op twee complementaire fasen:

  1. Klinisch onderzoek: de zorgverlener palpeert de trapeziometacarpale gewrichten, op zoek naar uitgelokte pijn of kraken van de gewrichten.
  2. Vergelijkende röntgenfoto’s: deze tonen de mate van kraakbeenslijtage in elke duim.

Deze tests kunnen ook andere mogelijke oorzaken uitsluiten, zoals peesontsteking of interfalangeale artrose. Meer informatie: Diagnose van rhizartrose

Wat kan er worden gedaan aan bilaterale aantasting?

Als beide duimen betrokken zijn, vereist de behandeling vaak meer finesse. Het is moeilijk om te compenseren met een niet-aangetaste hand.

Behandelingen en zorg combineren over het algemeen verschillende benaderingen:

  • Orthesen voor rust of activiteit, afwisselend gedragen afhankelijk van de uit te voeren bewegingen;

  • Revalidatie (kinesitherapie, ergotherapie) om de mobiliteit te behouden en bewegingen aan te passen;

  • Medische behandelingen: pijnstillers, ontstekingsremmers, infiltraties indien nodig;

  • Dagelijkse voorzieningen: ergonomische hulpmiddelen, compenserende handelingen, technische hulpmiddelen.

Bij vergevorderde of invaliderende vormen kan een operatie aan één of beide duimen worden overwogen. Het wordt per geval besproken met een orthopedisch chirurg die gespecialiseerd is in de hand.

Bilaterale rhizartrose: opvolging op lange termijn

Zelfs als beide duimen aangetast zijn, kan de ziekte zich asymmetrisch ontwikkelen.

Het komt vaak voor dat de ene sneller verloopt of meer ongemak veroorzaakt.

Daarom is regelmatige medische opvolging essentieel om de behandeling aan te passen, complicaties te voorkomen en de handfunctie zo lang mogelijk te behouden.

De anatomie van de duim en de impact van rhizartrose

Andere pagina’s voor meer informatie: