Rhizartrose, of artrose aan de basis van de duim, treedt vaak onopvallend op.

Voordat de pijn invaliderend wordt, zijn er vroege waarschuwingssignalen:

ongemak bij het gebruik van een pincetgreep, krachtverlies, krakende gewrichten. Door deze signalen op te merken zodra ze verschijnen, kunnen we snel handelen om de progressie van de ziekte te beperken en de duimfunctie te behouden.

Als opvolging op onze hoofdpagina Rhizartrose, gaat deze pagina in op het belang van vroegtijdige detectie en de eenvoudige methoden om dit op het juiste moment te doen.

Waarom vroegtijdige detectie essentieel is

Rhizartrose is een degeneratieve aandoening van het trapeziometacarpale gewricht aan de basis van de duim.

Als kraakbeenslijtage onbehandeld blijft, kan dit leiden tot chronische pijn, verlies van beweeglijkheid en, in sommige gevallen, misvorming van de duim.

Vroege detectie maakt het volgende mogelijk:

  • voorkomen dat pijn chronisch wordt,

  • het functionele vermogen van de duim om alledaagse taken uit te voeren te behouden,

  • snel conservatieve maatregelen nemen (orthesen, oefeningen, aanpassingen),

  • een operatie uitstellen of zelfs vermijden.

Deze aanpak maakt deel uit van een preventieve en educatieve aanpak en is vooral relevant vanaf de eerste tekenen.

De eerste tekenen herkennen die niet genegeerd mogen worden

Rhizarthrose ontwikkelt zich vaak geruisloos. Bepaalde symptomen kunnen optreden lang voordat er een medische diagnose wordt gesteld.

Door op deze signalen te letten, kunt u vroegtijdig handelen.

Dit zijn de tekenen die u moeten alarmeren:

  • pijn aan de basis van de duim, vooral bij bepaalde bewegingen (een pot openen, een sleutel omdraaien, een tas dragen),

  • ongemak of krachtverlies bij het gebruik van de pincetgreep (schrijven, kleding dichtknopen, knippen met een schaar),

  • kraken of wrijven voelbaar in het gewricht,

  • lichte vervorming van de duim of het verschijnen van een oedeem,

  • pijn in rust, vooral ’s nachts of bij het wakker worden.

Deze symptomen zouden u ertoe moeten aanzetten om een arts te raadplegen. Eenvoudige maatregelen zoals opwarmoefeningen of het af en toe gebruiken van een aangepaste orthese kunnen dan worden overwogen.

Wie kan een betrouwbare diagnose stellen?

De diagnose is gebaseerd op een klinisch onderzoek door een huisarts, reumatoloog of handarts.

Hij zal zoeken naar pijn bij palpatie van het trapeziometacarpale gewricht en kan een specifieke test uitvoeren: de grindtest, die compressie en rotatie van de duim combineert.

Als er twijfel bestaat of als het ongemak aanzienlijk is, is een standaard röntgenfoto meestal voldoende om de diagnose te bevestigen. Het laat de slijtage van de gewrichten zien.

Onderzoeken zoals MRI of echografie worden alleen gebruikt in speciale situaties (atypische of zeer vroege vormen). Ze worden niet aanbevolen als eerstelijnsbehandeling bij vermoeden van rhizartrose.

Wanneer conservatieve behandelingen niet langer verlichting brengen, kan het nuttig zijn om een handchirurg te raadplegen.

Hoe kan rhizartrose vroeg worden ontdekt?

Vroege detectie hangt evenveel af van de waakzaamheid van de patiënt als van die van de zorgverlener.

Er kan een aantal methoden worden gebruikt om de detectie te verbeteren:

  • Zelfevaluatie van pijnlijke gebaren: observeer alledaagse situaties waarin de duim het moeilijk heeft.

  • Preventieve raadpleging: in aanwezigheid van bekende risicofactoren (herhaalde bewegingen, hyperlaxiteit, familiegeschiedenis, menopauze).

  • Functionele controle: een fysiotherapeut of ergotherapeut kan eenvoudige tests uitvoeren om verlies van mobiliteit of kracht vast te stellen.

  • Bewustmaking: voorlichtingscampagnes kunnen mensen helpen om de symptomen te herkennen zodra ze zich voordoen, zoals de campagnes in onze rubriek Leven met rhizartrose.

Actie ondernemen bij de eerste tekenen

Detectie staat niet op zichzelf:

het gaat gepaard met actieve aanpassing. Eenvoudige handelingen kunnen de progressie van de ziekte vertragen en het ongemak beperken.

Nuttige maatregelen om in een vroeg stadium te nemen zijn onder andere:

  • uw dagelijkse bewegingen aanpassen om het gewricht te ontlasten,

  • zelfmassagetechnieken toepassen om spanning te verminderen,

  • psychologische ondersteuning bieden bij aanhoudende pijn.

Deze preventieve aanpak wordt ook ontwikkeld op onze pagina over Voorkomen van rhizartrose vanaf de eerste tekenen.

Te onthouden

  • Rhizartrose kan heel vroeg worden ontdekt, soms zelfs voordat er sprake is van ernstige pijn.

  • Waarschuwingssignalen zijn pijn, krachtverlies, functioneel ongemak en discrete misvorming.

  • Een vroege diagnose betekent dat eenvoudige oplossingen onmiddellijk kunnen worden toegepast.

  • Röntgenfoto’s zijn het referentieonderzoek.

  • Door actieve waakzaamheid van de patiënt en de arts kunnen de juiste stappen eerder worden genomen.

Zie ook